Kleszcze – wszystko co musisz o nich
Kleszcze – bo o nich będzie dziś mowa, same w sobie nie są niczemu winne – bo te, które zarażają, same zostały zarażone
Wraz z nadejściem wiosny, budzi się w nas naturalna chęć przebywania na świeżym powietrzu w otoczeniu przyrody. I tak najczęściej wyruszamy na spacer z naszym czworonożnym przyjacielem do parku, lasu czy ogrodu – jednak nawet tam może, czyhać na nas niebezpieczeństwo.
Wielu z nas nie docenia jakie konsekwencje może nieść za sobą spotkanie z 5mm stawonogiem! A takie ukąszenie w pewnych przypadkach, może nawet doprowadzić do odejścia naszego przyjaciela.
Kleszcze należą do stawonogów, konkretnie do grupy pajęczaków, na świecie występuje ich aż 900 różnych gatunków.
Ich występowanie na Ziemi jest determinowane przez warunki klimatyczne i położenie geograficzne. W związku z tym, w różnych regionach świata, w zależności od temperatury i wilgotności, dominują różne gatunki kleszczy. Interesujące jest, że ten sam gatunek kleszcza w jednym kraju może być nosicielem chorób, podczas gdy w innym, o niższej temperaturze, już nie.
W Polsce można spotkać trzy gatunki kleszczy, które przenoszą niebezpieczne choroby dla psów.
- Kleszcz pastwiskowy, znany również jako Ixodes ricinus, jest głównym wektorem Boreliozy i Anaplazmozy
- Kleszcz łąkowy, czyli Dermacentor reticulatus, przekazuje przede wszystkim Babesię canis, ale także Anaplasmę phagocytophilum, Ehrlichia canis i Borrelia burgdorferi
- Kleszcz psi, Rhipicephalus sanguineus, ma mniejsze znaczenie epidemiologiczne, ale może być przyczyną zachorowania na przywleczoną do Polski Erlichiozę.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na fakt, iż w dobie otwartych granic, w Polsce można spotkać również inne niebezpiecznie, gatunki, które wjeżdżają do nas za zadku, czy za uchem, innego psiaka.
Kleszcze pojawiają się w naszym otoczeniu sezonowo. Pierwsze budzą się wczesną wiosną.
Zazwyczaj po pierwszych odwilżach, gdy temperatura osiąga 7-12°C. Dlatego najczęściej kleszcze pojawiają się już w lutym i marcu. Jednak w ostatnich latach obserwujemy ich obecność również w styczniu, czy nawet w grudniu, co wynika z coraz łagodniejszych zim i wcześniejszego nadejścia wiosny. Kilka ciepłych dni wystarczy, by te robaczki stały się aktywne. Największy wysyp notujemy w maju i czerwcu, a kolejne w wrześniu i październiku, co jest związane z ich cyklem życiowym. Kleszcze są aktywne głównie przed południem i wieczorem, unikają godzin południowych, kiedy słońce grzeje najmocniej.
Spotkać ja można najczęściej w wilgotnych, ciepłych miejscach. Zazwyczaj można je znaleźć na niższych gałęziach drzew, w trawach i krzewach, rzadziej na wysokich konarach – tylko który z naszych psiaków skacze po wysokich konarach??
Są one szczególnie aktywne na spodniej stronie liści, uwielbiają jeżyny i maliny, dlatego preferują lasy liściaste i mieszane. W mieście spotkacie je w miejskich parkach, na skwerach, w ogrodach i na trawnikach. Nie jest prawdą, że kleszcze stanowią problem wyłącznie dla psów wiejskich, coraz częściej pojawiają się również u psów mieszkających w mieście. Niemniej jednak, psy myśliwskie i te, które żyją w pobliżu lasów, czy w przydomowych ogrodach, są szczególnie narażone na kontakt z kleszczami.
Te małe stawonogi atakują niespodziewanie, a ich ukłucia są praktycznie nieodczuwalne.
Stanowią istotne zagrożenie dla naszych domowych pupili. Chociaż same nie są bezpośrednio szkodliwe dla zwierząt, przenoszą niebezpieczne choroby.
Tu uwaga! Jeśli znajdziesz kleszcza u swojego zwierzaka nie panikuj! Nie każdy kleszcz to wyrok śmierci. Niestety na pierwszy rzut oka, nie widać czy dany kleszcz przenosi zakażenie. Ważne jest, by usunąć owego kleszczaka, jak najszybciej z ciała naszego zwierzaka.
Do zakażenia większością chorób odkleszczowych, dochodzi zazwyczaj po 24h. Dlatego zalecamy, po każdym spacerze wyczesać psiaka zaraz po powrocie do domu – nawet jeśli znajdziecie kleszcza, to czas od ukąszenia będzie stosunkowo krótki. Możesz to zrobić osobiście przy użyciu pincety lub specjalnych kleszczołapek – nam nigdy nie udało się usunąć kleszcza, przy użyciu tego cuda, ale może Tobie się uda 😊
Pamiętajcie zachować spokój przy usuwaniu kleszcza. Nie wystarczy wyciągnąć tylko odwłok, ważna jest głowa tego pajęczaka, a przede wszystkim aparat gębowy. Dobrym sposobem jest odłożyć takiego delikwenta na papier lub chusteczkę, i zweryfikować czy jest cały. Jeśli nie, konieczna będzie wizyta u weterynarza. Miejsce ukąszenia dezynfekujemy (np. Oxycord) i obserwujemy. W kilka h czy nawet dni, w miejscu ukąszenia możemy wyczuwać zgrubienie, co świadczy o procesie zapalnym. Jeśli nie zaniknie do tygodnia, warto skonsultować to ze specjalistą. Niewykluczone będzie badanie krwi psiaka.
Aby chronić nasze zwierzęta przed kleszczami ważne jest przestrzeganie profilaktyki przeciw kleszczom przez cały rok. Szybkie usunięcie pasożyta i rozpoznanie objawów chorób przenoszonych przez kleszcze to klucz do zapewnienia bezpieczeństwa naszym czworonożnym przyjaciołom.
Jakie choroby przenoszą kleszcze?
Piroplazmoza, znana również jako babeszjoza, to choroba przenoszona przez kleszcze. Głównymi nosicielami są kleszcze z gatunku Dermacentor reticulatus, które w swoich gruczołach ślinowych mają pierwotniaki Babesia. Do zarażenia dochodzi zazwyczaj po upływie co najmniej 48 godzin, chociaż znane są przypadki zakażenia już po 8 godzinach, gdy kleszcz był wcześniej na innym zwierzęciu.
Pierwotniaki te atakują czerwone krwinki psa, co prowadzi do ich rozpadu, powoduje anemię oraz różne objawy choroby.
Choroba rozwija się szybko i zdradliwie. Najczęściej występuje w formie ostrych lub podostrych objawów, które mogą pojawić się już po 7 dniach od ukąszenia przez kleszcza.
Objawy są niespecyficzne, dlatego mogą być łatwo przeoczone przez właściciela. Jak się manifestują:
- pies staje się apatyczny,
- traci apetyt,
- jest osłabiony,
- często ma gorączkę (będzie zipać z otwartą paszczą, oczy będą szkliste, nosek suchy i ciepły).
Można również zauważyć:
- bladość spojówek i błon śluzowych,
- osłabienie kończyn,
- drżenie mięśni,
- chwiejny chód.
Początkowo objawy są łagodne, ale z czasem stają się bardziej intensywne i pojawiają się nowe, poważniejsze symptomy, takie jak przyspieszony oddech, nieregularność pracy serca, całkowita apatia czy letarg.
Typowe dla babeszjozy są:
- gorączka,
- ciemne zabarwienie moczu,
- często zażółcenie skóry i błon śluzowych (żółtaczka),
- mogą również wystąpić wymioty czy biegunka.
Nieleczona babaszjoza jest chorobą śmiertelną!
Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, to bakteryjna choroba spowodowana przez krętki Borrelia burgdorferi (sensu lato).
Głównym wektorem przenoszenia tej choroby są kleszcze, głównie gatunku Ixodes ricinus. Aby doszło do zarażenia, kleszcz musi żerować na swoim żywicielu co najmniej przez 16-48 godzin. Interesujące jest to, że jeśli krętki dostają się do krwiobiegu żywiciela, inny kleszcz żerujący w tym samym czasie może również się zarażać boreliozą. Rezerwuarem dla boreliozy są liczne małe ssaki.
U psów borelioza często manifestuje się jako ostre wielostawowe zapalenie, co przejawia się niesymetryczną kulawizną oraz spadkiem apetytu i osłabieniem. Choroba może mieć również charakter nawrotowy, gdzie po kilku dniach objawów następują dni poprawy stanu zdrowia, a następnie cykl ten się powtarza.
Anaplazmoza to choroba spowodowana przez drobnoustroje z rodziny Anaplasma, które są Gram-ujemnymi bakteriami.
Zarażenie następuje najwcześniej po 24-48 godzinach żerowania kleszcza. Rezerwuarem dla tych patogenów są małe gryzonie oraz dzikie zwierzęta.
Choroba objawia się niespecyficznymi symptomami, takimi jak
- apatia,
- gorączka,
- spadek apetytu i bladość błon śluzowych.
Ostre objawy obejmują:
- wymioty,
- biegunkę,
- przyspieszony oddech,
- powiększenie węzłów chłonnych, wątroby, śledziony,
- kulawiznę oraz objawy neurologiczne.
Anaplazmoza może również przebiegać w formie przewlekłej.
Odkleszczowe zapalenie mózgu (TBE – Tick Borne Encephalitis) to najczęściej występująca wirusowa choroba przenoszona przez kleszcze
Wywołana jest przez wirus zapalenia mózgu przenoszony przez kleszcze. U psów TBE przebiega z ciężkim charakterem, a w przypadkach silnych objawów neurologicznych może prowadzić do śmierci zwierzęcia.
Objawy odkleszczowego zapalenia mózgu u psów obejmują:
- osłabienie,
- wymioty,
- biegunkę,
- spadek apetytu,
- gorączkę oraz rozwijające się objawy neurologiczne.
Do nich należą:
- zaburzenia chodu,
- zaburzenia czucia,
- porażenia nerwów,
- przeczulica,
- drgawki, a także niedowłady i porażenia kończyn.
Często obserwuje się również agresję oraz nadwrażliwość na bodźce. Choroba może przypominać objawy wścieklizny.
Nieleczone choroby przenoszone przez kleszcze mogą w krótkim czasie prowadzić do śmierci psa. Mogą również spowodować uszkodzenia ważnych narządów, takich jak serce, wątroba czy nerki. Dlatego kluczowe jest szybkie rozpoznanie tych chorób, co nie zawsze jest łatwe.
W tym miejscu kolejny raz wracamy do punku wyjścia, lepiej zapobiegać niż chorować.
I tu zapraszamy Was do przeczytania artykułu jak zabezpieczyć zwierzaki przed kleszczami.
Czy odpowiednio zabezpieczasz i sprawdzasz swojego pupila po spacerach? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzach poniżej!
Zapraszamy również do odwiedzenia naszego sklepu zoologicznego, gdzie znajdziesz wyjątkowe produkty dla swojego psa i dla siebie również.
Posiadamy zarówno kurtki dla psa jak i bluzy. Możemy również pomóc twojemu odnaleźć spokój wykorzystując metody Animal reiki i leczenia holistycznego.
Źródła:
- Leki stosowane w zwalczaniu inwazji kleszczy i pcheł - przegląd wybranych substancji czynnych Wieczorek A. , Janczak D.
- Zdrowy pies R. Habib, K. Becker
- Ehrlichiosis and Anaplasmosis: An Update.Diniz PPVP, Moura de Aguiar D.
- Ticks and Tick-Borne Infections of Dogs in Two Jordanian Shelters. Far D, Takács N, Gyurkovszky M, Solymosi N, Farkas R.
- Tick-borne pathogens detected in sheltered dogs during an epidemic of Rocky Mountain spotted fever, a One Health challenge. Backus L, Foley J, Chung C, Virata S, Zazueta OE, López-Pérez A.
- How Changing Tick-Borne Disease Prevalence in Dogs Affects Diagnostic Testing. Kidd L.
- foreverdog.com